Verteller Ron Akkerman, voorzitter Raad van Bestuur

Scroll naar beneden om het artikel te lezen

We beginnen met een sprookje. We bevinden ons in het land Carecircus. Er worden al vele jaren voetbalwedstrijden gespeeld in de Johan Cruyff Arena. Over het algemeen tot grote tevredenheid van het publiek en de sponsoren. Er is wel eens een -meestal kleine- club geweest die sterk winst gedreven was en die wel eens aan matchfixing heeft gedaan, waarmee publiek, supporters en sponsoren zijn benadeeld, maar dat was echt een uitzondering. 

Ongeldig verklaard

De meeste clubs en sponsoren hadden afspraken met elkaar en kwamen die ook na, waarbij zij dachten dat ze het voetbalspel volgens de geldende regels speelden. Daarna is in Carecircus iets raars op gang gekomen. Opeens werden alle gespeelde voetbalwedstrijden en de vastgestelde resultaten ongeldig verklaard, tot wel tot 7 jaar terug. Alle wedstrijden moesten opnieuw worden bekeken, met behulp van alle videopnames, maar soms ook met kleine stukjes getuigenverklaringen en snapshots. Maar het meest bijzonder was, dat de spelregels die in die jaren zijn gevolgd, ook werden bijgesteld en anders moesten worden geduid. Zo bedachten sommige sponsoren opeens dat de wedstrijd precies na 90 minuten afgelopen moest zijn en dat de doelpunten in de door de toenmalige scheidsrechter bijgetrokken blessuretijd ongeldig moesten worden verklaard. 

Woest

Heel veel geld ging op aan voetbalauditoren en voetbalcontroleurs. Verstand van het spel bleek geen vereiste. De spelers in het veld en hun clubbestuurders werden steeds woester over deze dwaasheid, waardoor zij juist niet goed in hun spel kwamen. Hoe kon dit nou ontstaan in Carecircus? Er was een Voetbalautoriteit, er was zelfs een minister voor voetbalzaken. Maar zij liet het duiden van de spelregels en het maken van nieuwe over aan de sponsoren (het werd aangeduid als ’het speelveld zelf’), die veelal dachten dat ze hiermee wat sponsorgeld zouden kunnen terugkrijgen. Iedere sponsor kon gedurende enige tijd helemaal zelf zijn gang gaan. Het werd niet noodzakelijk geacht dat alle sponsoren dezelfde spelregels zouden hanteren. 

Totale chaos

Met een beetje toeval kon je nu kampioen worden als je het geluk had een aardige sponsor te hebben, die de strafschoppen van 11 meter en 3 centimeter wel goedkeurde. Het voetbalspel zelf en de voetbalsector verkeerden inmiddels in totale chaos. Er dreigden zelfs clubs om te vallen, want hun financiers dachten kampioenen gefinancierd te hebben, maar nu waren de uitslagen onduidelijk over het verleden! De financiers bij uitstek wisten natuurlijk zelf wel dat historisch behaalde resultaten geen garantie waren voor de toekomst. Maar nu was er niet alleen onzekerheid over de toekomst, zelfs het verleden was onzeker geworden!

De sancties konden en mochten sponsoren ook zelf bedenken. Bij sommige ogenschijnlijk kleine afwijkingen (denk aan de strafschoppen) werden meteen alle inkomsten uit die wedstrijd opgeëist. De voetbalsector begon steeds meer af te wijken van andere maatschappelijke sectoren waar de beginselen van de rechtspraak en de geldigheid van eerder gemaakte afspraken onaangetast bleven. En waar ook het uitgangspunt van proportionaliteit bleef gelden tussen afwijking en sanctie. Jaar in jaar uit werd dit fenomeen voortgezet. Over ieder jaar in het verleden werd gesteggeld en voor andere jaren werden steeds weer en vooral meer nieuwe spelregels en andere duidingen verzonnen. 

De metafoor

Dit sprookje vertoont enige gelijkenis met de GGZ-zorg in Nederland. Het oude devies van rust, reinheid en regelmaat lijkt zich goed te vertalen naar regelrust, regelreinheid en regel-regelmaat. Gelukkig is er in de zomer van 2016 duidelijkheid ontstaan over het zogenaamde zelfonderzoek 2014 en de regels die daarbij moeten worden gehanteerd. Bovendien is er een gezamenlijk streven van alle partijen om voorafgaand aan het jaar 2017 ook duidelijkheid te hebben over de regels die gaan gelden voor 2017. Ook is het streven om in de loop van 2016 nog duidelijkheid te verkrijgen over de controleregels voor 2015 en 2016. Het zou een mijlpaal zijn voor de GGZ in Nederland als, voordat het jaar 2017 begint, ook de regels zijn vastgesteld die gelden voor de toetsing van datzelfde jaar, 2017. 

Er is een breed maatschappelijk draagvlak om de controle en verantwoording van rechtmatige, passende en doelmatige zorg anders, eenvoudiger, in te gaan richten. De Raad van Bestuur van Pro Persona onderschrijft de maatschappelijke noodzaak en wens om de rechtmatigheid, passendheid en doelmatigheid van de zorg te controleren en te verantwoorden. De kritische ondertoon heeft betrekking op het proces, de onduidelijkheid en de verscheidenheid die veel te lang heeft voortbestaan, evenals de relatief hoge kosten die hieraan zijn verbonden. Niet het doel en ook niet het principe dat controle en verantwoording moet plaatsvinden is punt van discussie. Want dat beschouwen wij als vanzelfsprekend. 

De toekomst behoort naar wij hopen waarschijnlijk aan een vereenvoudigd systeem van horizontaal toezicht, waarbij tijdig en eenduidig voor alle zorgverzekeraars en GGZ-aanbieders de concrete uitwerking van de regels bekend is. Wij kijken uit naar deze dag en doen mee met een pilot om het zover te krijgen. De maatschappij en alle betrokken partijen, waaronder de zorgaanbieders zelf, moeten dan in staat zijn om op een doelmatige wijze een goede controle te hebben op de rechtmatige, passende en doelmatige besteding van al het geld dat omgaat in de zorg. 

Noot van de redactie:

Voorzitter Raad van Bestuur Ron Akkerman schreef het sprookje als inleiding bij 

de jaarrekening van Pro Persona over het jaar 2015.

Bij bestudering van snapshots uit sommige wedstrijden bleek nu opeens dat de strafschoppen niet precies op 11 meter waren genomen, maar op 11 meter en 3 centimeter. Ook deze doelpunten moesten volgens een enkele sponsor van een bepaalde club, dus niet voor alle clubs, ongeldig worden verklaard. Er bleek overigens een samenhang met harde wind, maar deze verklaring werd onacceptabel geacht door de interne audit-afdeling van een sponsor. Een andere sponsor constateerde dat de uitnodigingen voor een wedstrijd niet tijdig waren gecommuniceerd. Ook een reden om deze wedstrijd ongeldig te willen verklaren. De principes van redelijkheid en billijkheid leken wel nooit te hebben bestaan in Carecircusland. Ook bleek opeens dat de trainer van een topclub niet kon bewijzen dat zijn nieuwe speler afkomstig uit Zimbabwe al 18 jaar was, toen hij zijn eerste wedstrijd speelde. Het document van deze speler was later bij het aankoopcontract toegevoegd, maar dat was ongeldig ’want te laat’ en dus was de leeftijd niet tijdig bewezen. Deze club is maar meteen teruggezet naar een andere divisie. Opeens werden er wel vijfendertig nieuwe of anders geïnterpreteerde spelregels toegevoegd of veranderd. 

Alle clubs in Carecircus verkeerden in verwarring en onzekerheid. Niemand wist meer of de uitslagen geldig waren. Alle inkomsten stonden opeens met terugwerkende kracht over de afgelopen jaren ter discussie. Er durfde geen accountant meer een verklaring te geven. Dat leidde weer tot commotie in het politieke circuit van Carecircusland. Opeens waren er vele politici die zich afvroegen hoe zoiets nou kon ontstaan. Wat waren ze verbaasd. 

Er waren ook partijen die er garen bij sponnen. Er werden hele extra legers ingezet om video’s te bekijken, soms willekeurig snapshots te maken en met iedereen te praten. Niet alleen door de sponsoren, maar ook door de Voetbalautoriteit, en natuurlijk door heel veel van de clubs zelf, maar hen heeft het alleen maar geld gekost dat ze niet aan voetballen konden besteden. En voetballen? Dat kwam er bijna niet meer van in het land van Carecircus. Er was geen geld meer om goede trainingen op te zetten en goede spelers aan te kopen.