Anne de Kort, GZ-psycholoog in opleiding, Kairos Arnhem 

'Onze stagiaires krijgen in de spreekkamer soms heftige persoonlijke verhalen te horen, over een gepleegd delict of iemands persoonlijke achtergrond. Dat doet iets met je. Dus het is belangrijk om goed na te bespreken. Dat kan tussendoor, maar in ieder geval tijdens de wekelijkse supervisie. We reflecteren voortdurend. Hoe ga je om met een zielig of akelig verhaal. Word je niet te amicaal, bewaar je een professionele afstand? Hoe ben je van nature geneigd te reageren, wat zijn je valkuilen? Het is belangrijk jezelf daarvan bewust te zijn.

Wij begeleiden studenten van de universiteit Tilburg en Nijmegen, richting psychologie, gezondheidszorg of forensische psychologie. Vaak is hun eindstage bij ons. Dit is gericht op zowel het behandeling als diagnostiek (BAPD) en zo mogelijk ook onderzoek.

Ik laat stagiaires zoveel mogelijk meelopen met mijn agenda en maak tijd voor ze. Dat kan door creatief met mijn agenda om te gaan en door de weg vrij te maken bij mijn collega’s. Iedereen is zo druk, dat gaat niet altijd vanzelf. Dus ik maak mijn collega’s ook duidelijk dat stagiaires werk uit handen kunnen nemen. Door bijvoorbeeld huiswerk met onze cliënten door te nemen, sessies voor te bereiden of een risicotaxatie-instrument of ROM-meting af te nemen.

Veel mensen zijn bang dat het te veel tijd kost. Maar door stagiaires in huis houd je een frisse blik op je werk en op de ontwikkelingen in het werkveld. Dat is heel erg leuk. Stagiaires stellen je vaak de waarom-vraag. Dus je wordt gedwongen expliciet uit te leggen waarom je doet wat je doet. Zo ontdek je soms dat iets niet helemaal vanzelfsprekend is'.  

Jan Veldkamp, zorgmanager Multicomplexe Zorg Wolfheze 

'We halen stagiaires in huis, maar zij zijn niet de handige hulpjes aan het bed. We leiden ze op, ze mogen ingewikkelde dingen doen. Daar ruimte voor geven is belangrijk. Niet per se om ze te houden en er zelf profijt van te hebben, maar omdat het ten goede komt aan ons vak.

Het gevaar zit er in stagiaires te weinig ruimte te geven. Omdat het druk is, bijvoorbeeld. 

De vaste medewerkers helpen door de handen op de rug te houden. Ze houden een vinger aan de pols, geven feedback en helpen met reflecteren. En, stagiaires moeten ook leren zelf het initiatief te nemen. 

Onze stagiaires komen van de MBO-V, HBO-V of SPH-opleiding. Die wil je iets bieden. We dagen ze uit, geven hen verantwoordelijkheid, want ze hebben iets in hun mars. 

De patiënten die hier verblijven hebben een chronisch probleem dat invaliderend werkt. Door rehabiliterende methodieken te gebruiken richten we ons op de ‘totale mens’. Hiermee willen we de kwaliteit van hun leven verbeteren. Daar valt ook het hebben van een zinvolle dag onder. Maar de tijd nemen om iemand te helpen daar vorm aan te geven, is er nauwelijks. Daarom geven wij onze SPH-stagiaires dit aandachtsgebied, waar ze in principe verantwoordelijk voor zijn. Zij richten zich op alle activiteiten die bijdragen aan een zinvolle dag en werken hierbij nauw samen met de Dagbesteding. 

Leren, het in ontwikkeling zijn, het is ook mijn persoonlijke drijfveer. Dus ik bied graag een omgeving aan waar dat kan en waar ruimte is voor innovatie'.

Door Hanneke Sizoo

Vanessa Lopulissa, verpleegkundige opnamekliniek Tiel

'Toen ik zelf leerling was, ben ik slecht bejegend. Het heeft mij gesterkt in mijn rol als stagebegeleider. Ik ben open, eerlijk en duidelijk in mijn verwachtingen. Niet gebrand op onvoldoendes, maar wel op goede verpleegkundigen die enthousiast met hun vak bezig zijn. Zou je aan het einde van de leerperiode deze stagiaire als collega willen hebben? Dat is de graadmeter. 

Werk je in een ziekenhuis, dan kun je jezelf verschuilen achter instrumenten. Hier kan dat niet, je bent zelf het instrument. Patiënten ‘lezen’ verpleegkundigen. Dus het is belangrijk om eerlijk te zijn over je onzekerheden. Dan kunnen we je in bescherming nemen als dat nodig is. Afgrenzen moet je kunnen oefenen. Een stagiaire wil ook haar eigen manier van werken ontdekken. Wie ben je als verpleegkundige?

Beroepshouding is een belangrijk onderwerp. Natuurlijk moet je de codes weten, bijvoorbeeld als het gaat om privacy. Maar je moet het ook aanvoelen. We hebben wel eens, na uitgebreid overleg met elkaar, stagiaires geadviseerd te stoppen met hun stage. Vanwege onbehoorlijk of zelfs onbeschoft gedrag. Vooroordelen naar patiënten, bijvoorbeeld. Of het niet nakomen van afspraken of het onvoorbereid ergens aan beginnen. Ik hoor nieuwe stagiaires wel eens zeggen: 'Oh, dus jij bent Vanessa'. Zij vinden me een pittige stagebegeleider. Inderdaad, dat klopt. 

Je ziet stagiaires groeien, zekerder worden. Als het lekker gaat, is er ruimte voor ontlading, worden er grapjes gemaakt. Leerlingen en stagiaires begeleiden, het is een van de leukste dingen die er is'.

Scroll naar beneden om het artikel te lezen

Ilse de Kort, GZ-psycholoog, team angststoornissen Nijmegen 

'Ik ben stagecoördinator bij Overwaal. Dat betekent contact onderhouden met universiteiten, selectie van stagiaires, zorgen dat ze een plek krijgen. Daarnaast begeleid ik zelf stagiaires en ben ik hun directe aanspreekpunt. Stagiaires zijn bij ons goed ingebed. Er is supervisie en aandacht voor het leerproces.

Stagiaires kijken mee met behandelaren en nemen (gedeeltes van) gesprekken over. We kijken dus mee, bespreken na en geven feedback. Ook gaan zij zelfstandig aan de slag met cliënten. Ze geven een module binnen ons intensieve ambulante behandelprogramma. Dit is in het begin vaak heel spannend. Het mooie is dat stagiaires de technieken die wij inzetten voor cliënten (bijvoorbeeld gedragsexperimenten), ook voor zichzelf kunnen gebruiken. 

Bij Overwaal gaan stagiaires ook mee naar buiten met cliënten om exposure te doen. We zoeken situaties op die lastig zijn voor cliënten met een angststoornis. Afstand en nabijheid is dan een onderwerp. Wat vertel je over jezelf en wat niet als je samen op stap bent? Dat ligt soms net anders dan wanneer je een cliënt alleen in de spreekkamer spreekt. Het heeft te maken met je beroepshouding, dat is zoeken, er ligt geen programma voor klaar.

Ik vind het belangrijk om te benadrukken dat fouten maken mag. Denk maar terug aan je eigen begintijd. Toen alles nieuw en spannend was. Er kan niet zo heel veel mis gaan, zeg ik dan. Je bent hier om te leren'.