Om veiligheidsredenen zijn zowel de naam van de boer als van de patiënt gewijzigd. Wil je meer informatie over dit onderwerp of in contact komen met de boer, mail naar w.aben@pompestichting.nl

Boer Leo van Kreij biedt een werkervaringsplek aan een tbs-er van de Pompstichting. Met volle overtuiging en veel geduld. Trajectbegeleider Wilfried Aben verzorgde de plaatsing. ‘Ik ben altijd alert. Er mag niets misgaan.’ 

Scroll naar beneden om het artikel te lezen

Leo van Kreij: 'De doelgroep die hier komt past goed. Hoe groter de groep, hoe beter het gaat. We verdelen de taken en werken samen. Ik probeer voor iedereen werk te zoeken dat een appèl doet op een deskundigheid van vroeger, iets waar ze lol in hebben. Zoals lassen, sleutelen of monteren. Werk creëren om de persoon heen geeft de beste kans van slagen.'

Leo bood zelf een werkplek aan bij de Pompestichting. Er ging wel wat tijd overheen voordat er uiteindelijk een deelnemer kwam. Er volgden verschillende bezoeken en gesprekken met medewerkers van de Pompestichting, waaronder met Wilfried. Uiteindelijk kwam deelnemer Joep. ‘Vanaf dag één ging het goed. Zijn motivatie was er, dat scheelt een hoop. Voor Joep was het enorm spannend, heb ik begrepen. Dat was hem niet aan te zien.’

Verkeerde dingen

‘Ik heb er bewust voor gekozen niet te willen weten wat de oorzaak is van het feit dat Joep tbs-patiënt is. Niet weten bevordert het vertrouwen. Ik vind het prima als hij het uiteindelijk een keer zelf vertelt. Ik ga er van uit dat hij verkeerde dingen heeft gedaan maar dat niet meer wil. Als ik het niet weet, kan ik hem ook geen etiket geven. Ik mag er vanuit gaan dat de Pompestichting de risico's inschat.’ 

Allergisch voor autoriteit

Leo vindt het belangrijk dat zijn deelnemers het gevoel hebben gezien te worden. Iedere dag geeft hij ze bij aankomst een hand. ‘Ik wil dat ze weten dat ze welkom zijn. Het is wat dat betreft zo simpel, het is zoals ieder mens behandeld wil worden. Wat mij betreft draait alles om vertrouwen en gelijkwaardigheid. Ik ben dan wel de baas, maar speel het niet. Want autoritair zijn werkt averechts, deze doelgroep is daar allergisch voor. Ik laat hen weten dat ik het fijn vind dat ze er zijn. Ik zet graag een extra stap voor ze.’ 

‘Ik voel een behoorlijk grote verantwoordelijkheid op mijn schouders liggen. Ik treed naar buiten met een tbs-er, ik breng hem bij de mensen thuis. Je wilt zeker weten dat je niets over het hoofd hebt gezien. Dus ik zorg ervoor dat ik altijd alert ben. Er mag niets mis gaan.’

Zorgvuldige afweging

‘Het is belangrijk dat werkgevers weten dat wij onze patiënten niet zomaar de straat op sturen,' zegt Wilfried. 'We wegen alles zorgvuldig af. Daarbij zetten we verschillende instrumenten in, zoals een delictanalyse, een behandelbespreking, de signalenkaart en een risicotaxatierapport. ‘Bij twijfel niet inhalen’, zeggen we dan. Er is een tekort aan passende plekken. Dit is een gegeven, een patiënt mag weten dat het ingewikkeld is een plek te vinden. Ik zoek zowel een plek bij de man als de man bij de plek.’ 

Trainen

Wilfried werkt nauw samen met Delta Tarweweg, een locatie buiten de poort, waar ze arbeidsvaardigheden trainen, als tussenstap naar een werkgever. Ook heeft hij goede connecties met zowel de vrijwilligerscentrale en organisaties die dagbesteding aanbieden als met enkele uitzendbureaus. De gang naar een werkgever wordt samen met de patiënt zorgvuldig voorbereid. Hoe is je houding, wat trek je aan, wat ga je vertellen over jezelf en over je achtergrond, hoe ga je zorgen dat je op tijd komt, et cetera.

Transparantie

‘De werkgever probeer ik een reëel beeld te geven van de patiënt. Zodat hij weet waar hij op moet letten in de begeleiding. De vraag of ik werkgevers op de hoogte stel van het delict is niet eenvoudig te beantwoorden. Ik mag geen feitelijke informatie verstrekken over het delict. In kennismakingsgesprekken adviseer ik wel iedereen alle vragen te stellen om zodoende een goede afweging te kunnen maken. Het kan gebeuren dat een werkgever het niet aandurft. 

Of, ze willen iemand met een bepaald type delict niet in hun organisatie hebben rondlopen. Omdat de werkgever bijvoorbeeld bang is dat het rondgepraat wordt en hij daardoor zelf klanten verliest. Toch doet transparantie ook wonderen. Een verhaal hebben over het verleden èn de vooruitgang van een patiënt, dat kweekt bereidwilligheid, het kan deuren openen.’

Harde buitenwereld

De patiënten die buiten de poort kunnen werken, knappen er vaak van op, vertelt Wilfried. ‘Het bevordert het zelfvertrouwen, ze leren zich handhaven buiten de kliniek. Samen probeer je iedere angst, iedere onzekerheid weg te werken. We zetten kleine stapjes. Als ze dan uiteindelijk zien waar ze terecht komen, is vaak het ijs gebroken. Vergis je niet, als je twintig jaar binnen hebt gezeten is het naar buiten gaan een enorme stap. En, de wereld buiten is vaak harder dan hier binnen. Het is belangrijk niet op te geven, het wennen de tijd te geven. Dat duurt zeker een paar maanden, is onze ervaring.’

‘Soms vergeet ik bewust dat ik een bedrijf te runnen heb. Zodat Joep centraal staat, ik à la minute tijd voor hem heb en hem de volle aandacht kan geven. Het gaat spelenderwijs. Joep weet: als er iets is, dan kan ik bij Leo terecht. Hij zoekt me op, wil feedback, toetst zijn gedachten bij mij. Ik kan best belerend zijn, maar niet te sterk.’ 

Gelukkig zijn inspireert

Leo: ‘Tijdens het werk maken we het gewone leven bespreekbaar. Ik vertel bijvoorbeeld over mijn schilderhobby, dat ik trots ben op wat ik maak. En dat of het goed gelukt is, er niet toe doet. Ik benoem mijn beleving, dat draag ik over. Gelukkig zijn inspireert. Op den duur is het ook een onderdeel van zíjn leven. Mannen praten makkelijker tijdens het werk. Niet te serieus, maar wel iets zeggen. In het werk probeer ik alle dingen te laten zien die ik zelf belangrijk vind. Aandacht voor gezond eten, bijvoorbeeld. Iedere dag maken we verse soep. Het mooie is dat Joep nu zelf met recepten komt aanzetten.’

Geen vetpot

De samenwerking met de mensen van de Pompestichting is prima, vindt Leo. Er is geen overmatig contact, genoeg is goed. ‘Voor het begeleiden van deze deelnemers krijg ik een zakelijke vergoeding. Er is een economisch belang, daar ben ik reëel in. Het leven als boer is geen vetpot, dus dit is een welkome aanvulling. Ik heb er destijds voor gekozen niet de boerderij te laten groeien, maar te doen wat ik echt leuk vind: het begeleiden van deze mensen.’ 

Volgens Leo is het geen kwestie van lef hebben. Wel van geduld. ‘Je moet ertegen kunnen als iemand niet komt opdagen of afhaakt. Dat voelt als falen. Ik zoek het bij mezelf en overleg met mijn hulpboer om samen te achterhalen wat de reden is.’