'Vijftien jaar geleden je papiertje gehaald hebben en jezelf sindsdien nooit meer afgevraagd of je nog bekwaam bent? Dat bestaat niet,' zegt opleider Gerrit de Niet.

Door Hanneke Sizoo

Scroll naar beneden om het artikel te lezen

Voorbehouden en risicovolle handelingen zijn medische handelingen. Wanneer die ondeskundig worden uitgevoerd brengt dat onaanvaardbare risico's voor de gezondheid van een patiënt met zich mee. Cliëntveiligheid staat voorop, dus investeren in deskundigheid is van groot belang.

Een kleine stap voor medewerkers

‘De boodschap is: Let op, als je bekwaam wilt blijven voor je vak, zul je in actie moeten komen,’ zegt opleidingsadviseur Angela Haans. ‘Binnen Pro Persona gaat het om ongeveer 900 medewerkers die hun VRH-bekwaamheid op pijl moeten houden. Vroeger ging iedereen naar een extern scholingsinstituut, maar nu we BIG-coördinatoren hebben kan er op de werkvloer geschoold en getoetst worden. In Nijmegen wordt er al lange tijd succesvol op deze manier gewerkt, voor alle andere locaties is het nieuw.’ Gerrit de Niet is opleider voor verplegenden en verzorgenden en enthousiast over de nieuwe werkwijze: ‘Voor medewerkers is het een kleine stap om hun bekwaamheid op pijl te houden. De scholing en toetsing komt naar je toe. De theorie wordt ook aangeboden door de BIG-coördinatoren, in de toekomst zullen we daarvoor meer gebruik gaan maken van e-learning.’

Sleutelrol voor zorgmanagers

Gerrit: ‘Vergeet niet: als verpleegkundige leg je bij je diplomering een eed af, waarmee je belooft altijd te handelen volgens de meest actuele kennis in je vakgebied. Vijftien jaar geleden je papiertje gehaald hebben en jezelf sindsdien nooit meer afgevraagd of je nog bekwaam bent? Dat bestaat niet.’ Angela voegt toe: ‘De zorgmanagers hebben een sleutelrol in dit hele verhaal: zij bepalen waarin de medewerkers van een team bekwaam moeten zijn. De bekwaamheid zal dan ook tijdens de gesprekkencyclus met medewerkers besproken moeten worden.’ 

Paul Nieuwenhuijsen

Paul is senior verpleegkundige bij Opname 1 in Nijmegen, locatie Reinier Postlaan. Ruim twaalf jaar geleden haalde hij zijn diploma als verpleegkundige. ‘Bevoegd maakt je nog niet bekwaam,’ zegt Paul. ‘Tijdens je opleiding oefen je op een levenloze pop, je leert het pas echt in de praktijk. Vroeger werd de scholing centraal geregeld. De verantwoordelijkheid voor de scholing lag bij de instelling, je werd gewoon ingeroosterd. Nu ligt de verantwoordelijkheid bij de verpleegkundige zelf. De instelling faciliteert. Iedere afdeling heeft zijn of haar eigen BIG-coördinator. Bij ons is dat Johan, hij wijst je er op als een bekwaamheid dreigt te verlopen. Johan biedt een-op-een oefenmomenten aan, ik kan daar ook zelf een beroep op doen. Wil ik bijvoorbeeld mijn vaardigheid tot injecteren bijhouden, dan lees ik thuis de reader door en laat ik het op de afdeling toetsen. Het certificaat dat ik vervolgens haal wordt centraal geregistreerd en geaccrediteerd. 

Het is prettig dat het zo geregeld is. Mijn leven is druk zat, dus ik ben blij dat ik niet naar een opleidingsinstituut hoef en daar apart voor terug moet komen. Je kunt bijvoorbeeld tijden de nachtdienst oefenen, als dat zo uitkomt. Bekwaam blijven is belangrijk. Stel er gaat iets mis, dan ben jij persoonlijk aansprakelijk. Ook vind ik het belangrijk om op de hoogte te blijven van veranderingen binnen mijn vakgebied. De inzichten wijzigen nogal eens. 

Binnen onze afdeling is het heel gewoon en gebruikelijk dat je zorg hebt voor je bijscholing en toetsing. De bijscholing is maatwerk en kan op de werkvloer geregeld worden, maar denk niet dat dat in een sfeer van ouwe jongens krentenbrood gebeurt. Johan doet het prettig. De toetsing is een officieel moment, en zo hoort het ook.’

dat in een sfeer van ouwe jongens krentenbrood gebeurt’

Johan Wolters

Johan is één van de zeventien aangestelde BIG-coördinatoren. ‘In het Nijmeegse vervul ik al heel wat jaren deze rol. Waarom? Omdat ik het belangrijk vind dat we de voorbehouden en risicovolle handelingen allemaal op dezelfde manier doen. Het luistert nauw. Een voorbeeld is het musculair injecteren. Je injecteert diep in de spier om de afgifte en opname van het medicijn zo optimaal mogelijk te laten zijn. Doe je het te oppervlakkig, in het bindweefsel, dan ontstaat er vaak irritatie en heeft het medicijn onvoldoende effect. 

Ik ben altijd al betrokken geweest bij het maken van protocollen en toetsvragen, dat vind ik leuk om te doen, het is interessante materie. Het is fijn dat je het ‘aftoetsen’ tussen de bedrijven door op de werkvloer kunt regelen en dat iedereen daar voor open staat. Persoonlijke benadering werkt het beste. Natuurlijk is het al jaren zo dat de organisatie belang hecht aan het up to date houden van VRH, maar er was onvoldoende controle op. Dat is nu met de aanstelling van BIG-coördinatoren beter geregeld.

Naast de bijscholing op de werkvloer geven we zes keer per jaar een groepsgewijze centrale bijscholing. Ik vind het belangrijk dat iedere verpleegkundige weet dat deze scholing gaat starten en dat je je kunt inschrijven. De data zijn te vinden op Intranet. En past dat niet, dan komen we scholen op de locatie, dat kan ook.’ 

De BIG-coördinatoren

• Arnhem: Harriet Peters

• Ede: Jan Strik, Jasmijn Bax

• Wolfheze: Mark Hermsen, Karin Pater, 

Erik Romijn, Renet Krosse, Carla Lenssen, Mirjam van Heijst

• Tiel: Hans Zondag, Helna Koning

• Nijmegen: Trudy Hebinck, Frido Arnts, 

Eva van den Esschert, Angela Massa, Johan Wolters, Henri Otten

• Pompestichting: Loes Rooijackers, 

Timothy Dekker

Het Beleidskader Voorbehouden en Risicovolle Handelingen, Taken en verantwoordelijkheid en Verpleegkundige protocollen zijn te vinden op Intranet. 

Meer informatie? a.haans@propersona.nl